Showing posts with label Bohol. Show all posts

The Philippines’ Early Commercial Intercourse with China

By Apolinario Villalobos

The early recorded commercial intercourse between the Philippines and China was dated 982 A.D. when a certain Sung-Shih (History of the Sung) mentioned about traders from Mo-yi or May-I, referring to the Philippines and sometimes the island of Mindoro, and who came to the southern coast of China. But even much earlier than the said date, according to a noted historian Berthold Laufer in his “Relations of Chinese to the Philippines”, and Austin Craig in his “A Thousand Years of Philippine History Before the Coming of the Spaniards”, among the goods from the Philippines were birds, pearls and tortoise shell, to which, another historian, Chao Ju-Kua added, yellow wax, cotton, medicinal betel nuts and “yu-la” cloth. Proof of the early trade relations between the two countries are the archaeological sites that date back to the T’ang dynasty, in Babuyan islands, coastal areas of Ilocos and Pangasinan, Manila, Bohol, Mindoro, Cebu, Jolo and Cagayan de Sulu, and Mindanao.

Accordingly, Chinese junks would leave the southern coast of China for the Philippines during the month of March and their travel would take about 15 to 20 days. The same junks would prepare for the return trip during the month of June. Trading was done with haste, usually three to four days at one convergence point along a safe coast, then, they would move to other traditionally appointed place, as some natives proved to be hostile.

The commercial intercourse brought about cultural enhancement on both trading parties. On the part of the Philippines, according to Filipino anthropologist, E. Arsenio Manuel, about 522 words in the vocabulary of Pilipino language are of Chinese origin. Among them are, bihon, miki, miswa, mami, kuchay, tokwa, kinchay,  lumpia, lome, kimto, goto, batsoy, tsa, liyempo, kamto, biko, bitsu, hopia, petsay/pechay, bakya, jusi, siyansi, ate, kuya, diko, ditse, sangko, siko, and siyaho.

As mentioned among the pages of “Ming History”, traders from Fukien of southern China flocked to Luzon to establish trading colonies, so that when the Spaniards came, they found well-entrenched Chinese communities along the Pasig River and the coastal areas of Pangasinan and Ilocos. While the Philippines was under the administration the Spaniards, there was a time when the Chinese were expelled. Upon realizing, however, the need for the business acumen of the Chinese, they were encouraged by the colonizers to return but made to dwell in settlements outside the Walled City or Intramuros, which was called “Parian”. That is how the Manila Chinatown, the oldest in the whole world came to be.

Historically, the Chinese were never interested in politically colonizing any of the islands of the archipelago, unlike the Spaniards who came to the Philippines purely for this purpose. It is for this reason that when the Hispanic administration of Manila took effect, there was no resistance from the Chinese community. If the dynasties of the mainland that saw the growth of trading with the archipelago had any intension of annexing it to their kingdom, they should have done it long before the Spaniards came. But Chinese traders came and went, instead of even a single Chinese soldier. It is for this reason that China can never site history to attest her rights over a major part of the South China Sea or Philippine Sea. Their trading ancestors could have named some islands and bodies of water in and around the archipelago but only for their convenient reference and nothing else.

Bohol

Ni Apolinario Villalobos

Noong nag-aaral pa lang ako, ang madalas kong marinig na biro ay hindi daw sakop ng Pilipinas ang Bohol, kaya ang mga Boholano ay “foreigner”. Pinaniwalaan noong ligtas sa lindol at bagyo ang Bohol. Subali’t nasira ang paniwala nang kung ilang beses na hagupitin ng likas na trahedya ang islang probinsiya.

Ang ikinabigla ko nang una akong tumapak sa Bohol ay ang parang tubig na pagsilbi ng pepsi cola at tuba sa mga kainan. Mas luma o bahal ang tuba mas mainam na panghalo sa pepsi cola. Pero meron namang may gusto ng bagong tuba na matamis. Dahil nasarapan ako sa natikman kong inumin na bago sa aking panlasa, mas marami akong naimon nito kaysa nakaing tanghalian kaya, hindi pa lumubog ang araw noon ay na-flat na ako sa higaan.

Noong panahon na binisita ko ang Bohol, hindi pa ito masyadong na-develop para sa mga turista. Kinilala ng PAL ang potential ng probinsiya bilang isang pangunahing puntahan ng mga turista pagdating ng panahon, at hindi nga nagkamali ang kumpanya, kaya hindi rin nasayang ang mga ginastos sa research at promotion na ginawa nito. Kung noon kasi, kinilala lang Bohol dahil sa Chocolate Hills, kalaunan nakilala na rin ito dahil sa iba pang magagandang pang-akit nito.

Ang mga likas na pang-akit ng probinsiya ay  ang Chocolate Hills sa Carmen, Badiang Springs sa Valencia, Tontonan Falls sa Loboc, Banati Hills, at Hinagdanan Cave ng Dauis, kung saan ay may matatagpuang bukal, at maliit na lawa. Ang pinakatanyag namang wildlife ng isla ay ang tarsier or tarsius, na dati ay hindi mahawakan dahil sa pagiging mailap nito sa tao, subali’t naaalagaan na rin ngayon sa mga zoo. Ang “tarsier” ay unang natagpuan sa mga bulubundukin ng Corella. Kung lumang simbahan naman ang pag-uusapan, nasa Bohol matatagpuan ang mga lumang-lumang simbahan tulad ng nasa Baclayon, Maribojoc, Dauis, Alburquerque, at Loboc. Sa kasamaang palad, ang mga simbahang ito ay napinsala ng lindol, ilang taon na ang nakalipas.

Makikita sa Bool ang shrine ng sandugong ritwal (blood compact) na ginawa nina Datu Sikatuna at Miguel Lopez de Legazpi. Ito ang itinuturing na unang may dangal na pagkakasundo sa pagitan ng Pilipino at isang dumayong banyaga. Ang isa pang hindi dapat palampasin sa lista ng bibisitahin kung nasa Bohol ay ang Magsaysay Camp sa Bilar na ang tubig ng swimming pool ay galing sa isang bukal.

Dahil isla, marami ring malilinis at magagandang beaches ang isla, na ang mga tanyag ay tulad ng nasa Duljo at Panglao na lubusan nang na-develop. Marami ring maipagmamalaking produkto ang probinsiya tulad ng “calamay” na gawa sa minatamis na kaning malagkit at isinilid sa bao ng niyog na paikot na sinilyuhan ng kulay pulang “tape”, mga hinabing wall décor, mga banig, basket, muwebles na yari sa kawayan at yantok, at mga lutuang luwad o clay.

Ang mga Boholano ay kilalang masisipag kaya hindi nakapagtatakang noong sa Tablas pa ako, marami akong nakilalang dayong Boholano na ang layon ay bumili ng dilis na halos hindi pinapansin sa Romblon. Bultuhan sila kung mamili nito at tinitimplahan agad ng asin upang hindi mabulok habang nilalayag pabalik sa Bohol, kung saan ay kukumpletuhin ang pagtimpla upang gawing “ginamos” na itinuturing na espesyal dahil ang ginamit na dilis ay hindi bilasa.

Noong panahong pinasyalan ko ang Tagbilaran, isa pa lamang itong karaniwang malaking bayan, at ang schedule ng eroplano ng PAL ay hindi regular, kaya ang isang paraan upang marating ito ay sa pamamagitan ng mga ferry galing sa Cebu.  Kalaunan ito ay naging lunsod na mabilis ang pag-unlad at naudlot lamang ng makadanas ng paglindol. Subali’t dahil sa kasipagan ng mga Boholano, nakikitaan ang probinsiya ng mabilis na pagbangon.

Sa makakarating ng Bohol, siguradong mababago ang pananaw sa Boholano na kalimitang tampulan ng biro. Mapapalitan ito ng respeto dahil sa ugali nilang mapamaraanin at kasipagan –mga kababayang taas noong maipagmamalaki ng bawa’t Pilipino.