Showing posts with label regrets. Show all posts

Palaging Nasa Huli ang Pagsisisi

Ni Apolinario Villalobos

Sa Ingles ay may mga kasabihang, “no pain, no glory” at “no guts, no glory”. Sa literal na katumbas, ang ibig sabihin ay, “kung walang pasakit, walang tagumpay”, at “kung walang lakas ng loob, walang matatamong tagumpay”. Kailangang maging handa tayo sa anumang pasakit na idudulot ng pagkabigo at kailangang mayroon tayong tapang sa pagharap sa anumang pagsubok upang tayo ay magtagumpay. Kung mabigo man, may kasabihan pa rin sa Ingles na, “at least, we tried”, kaya hindi tayo dapat magsisi. Subalit kung wala talaga tayong ginawa dahil sa pag-alinlangan at nakita nating okey naman pala kung tumuloy tayo…diyan papasok ang pagsisisi.

Ang tagumpay ay hinahanap dahil inaasam, hindi hinihintay na baka dumating sa ating buhay. Kaya kung tayo ay lalampa-lampa, gigising na lamang tayo isang umaga at magugulat dahil nalaman nating napag-iwanan na pala tayo ng panahon, na nakanganga, samantalang ang ibang nagsikap ay milya-milya na ang narating. Magsisi man tayo…huli na.

Sa isang banda naman, dahil sa sobrang desperasyon ng iba kung minsan, nakakagawa sila ng mga bagay na pinagsisisihan nila, bandang huli. Halimbawa ay ang pagbitiw sa trabaho nang wala sa panahon, dahil gusto nilang magpasarap agad sa buhay, nainggit kasi sa mga kaibigan nilang ganoon ang ginawa. Nang halos maubos na ang pera, saka sila magsisisi, at kung maghanap man uli ng trabaho, wala na silang mapasukan.

Yong ibang mga nagretiro naman, dahil sa laki ng hawak na separation pay, hindi nila alam kung paano ito gagastusin. Pero dahil nakitang nagpa-renovate ang mga kapitbahay ng bahay, nakigaya…nagpadagdag ng mga kuwarto para sa mga anak daw. Subalit, nang nakapagtrabaho na ang mga anak, nagsi-alisan sa bahay, iniwan na silang mag-asawa dahil ang gusto ay sa condo tumira. Sa laki ng ginastos sa renovation, halos wala nang natira sa separation pay. Silang mag-asawa naman ay naiwang kakalog-kalog sa bahay. Mahirap nang ibenta ang bahay dahil lumaki ang halaga, gawa ng mga renovation. Naramdaman nila ang pagsisisi nang magsimula na silang magpa-admit sa ospital dahil sa maya’t mayang pag-atake ng mga sakit nila.

Madaling maramdaman ang ugali ng mga anak kung walang interes sa mga ginagawa ng mga magulang nila para sa kanila. Halimbawa ay ang binanggit kung pag-alis nila sa ancestral house nang makapagtrabaho na. Ang masakit ay ang pagsabihan nila ang kanilang magulang na ibenta na lamang ang bahay na pinaghirapan nilang ipundar, subalit wala namang babanggiting plano pagkatapos, tulad halimbawa ng pag-imbita upang tumira sa kanilang condo. Para na rin nilang sinabihan ang mga magulang nila ng, “bahala na kayo sa buhay nyo”. Sa pagkakataong ito, walang magawa ang mga magulang kundi maghinagpis dahil ang pera na sana ay inilaan nila sa kanilang pagtanda, ay nauwi sa wala! Hindi na sila appreciated, nawalan pa sila ng sana ay pambili ng maintenance na gamot at pampa-ospital.

Iba naman ang kaso ng mga kaibigan kong mag-asawa na nakatira sa isang exclusive subdivision. Nang pareho silang magretiro, itinodo nila ang pagbiyahe kung saan-saan. Noong pumirmi na sa bahay, sa umpisa ay masaya silang nagsi-share ng mga karanasan nila sa ibang bansa. Nang kalaunan, napansin kung malungkot na sila at palaging nagsisinghalan kung mag-usap, lalo na pagdating sa mga gastusin sa loob ng bahay. May isa pa kasi silang pinapaaral sa kolehiyo. Noong minsang napadaan ako at kinausap ko ang kumpare ko sa labas ng gate, nilapitan siya ng kumare ko at humingi ng pamalengke. Ang sagot sa kanya ng kumpare ko, “gamitin mo yong itinabi mong gamit nang mga tiket ng eroplano…litse ka!...aga-aga, eh, nambubuwisit!”. Sagot naman ng kumare ko, “litse ka ring matanda kang panot!...gusto mong biyahe nang biyahe, ngayon, maninisi ka!”. Ganoon sila kasaya kapag nag-uusap…with feelings!

Sa sinabi ng kumare ko, naalala ko tuloy ang isang taong panot din na walang konsiyensiya kahit marami nang  naperhuwisyo dahil sa mga desisyon na akala niya ay da best, dahil akala niya ay bright siya! Pinuno siya ng isang bansa……at lahat ng ginawa ay puro bulilyaso. Magsisi man siya ngayon dahil sa mga maling desisyon niya, ay huli na!

(Note: Exception sa title ang hindi ko pagsisisi dahil sa pag-type ng huling paragraph. May kasabihan naman kasi sa Ingles na, “for every rule, there’s an exception”. Kaya itinuring kong exception yong panot na binanggit ko sa last paragraph! Gusto ko pa ring ipaliwanag na ang ibang panot basta hindi nangmumulestiya at nang-aapi, ay hindi ko tinutukoy….exception din sila….dahil ang pagkapanot ay tanda ng pagkamatalino!)

Ang Pag-amin ng Pagkakamali at Pagsisisi

Ni Apolinario Villalobos

Dahil sa katalinuhan ng tao, dapat ay wala siyang dahilan upang hindi malaman kung ano ang tama at mali. Subali’t ang paggawa ng desisyon ay naapektuhan din maraming bagay, tulad ng kinalakhang tahanan at pamilya, ginagalawang komunidad, at mismong uri ng damdamin ng tao kung ito ay mahina o matatag.

Kung lumaki ang isang tao sa isang tahanan na ang kapiling na pamilya ay nagpapairal ng pagmamahal, kalimitan, ang kanyang isip ay mapayapa kaya ang kanyang kilos at mga desisyon ay walang kaakibat na pagsisisi sa huli. At, dahil hindi niya nakasanayan ang ganito, kung sakaling hindi inaasahang siya ay magkamali, madali rin siyang nagsisisi.

Kung siya ay nakatira sa isang komunidad ng mga taong ang paggawa ng kasalanan ay bahagi na ng kanilang araw-araw na pamumuhay, mahahawa siya sa ganitong ugali kung hindi siya mag-iingat. Ganito rin ang mangyayari kung ang mga taong pinakikisamahan niya ay may kaparehong ugali. Kaya may kasabihan sa Ingles na ang katumbas sa Pilipino ay, “sabihin mo sa akin kung sino ang mga kaibigan mo at sasabihin ko kung anong uring tao ka”. Ang isang eksepsiyon dito ay ang mga nakikihalubilo o nakikipagkaibigan sa uri ng mga taong nabanggit, at ang layunin ay tulungan silang magbago ng ugali.

May mga taong malambot ang damdamin kaya sa konting pagkakamali ay abut-abot agad ang pagsisisi, na tanda ng pag-amin. Ang iba naman ay matigas ang damdamin dala na rin siguro sa sobrang pagkabilib sa sarili kaya kahit malaki na ang naging perhuwisyo ng kanyang pagkakamali sa iba ay bale-wala pa rin sa kanya. Ito ang uri ng mga taong hindi nakikitaan ng kahit maliit na pagsisisi man lang. Ito rin ang mga taong tumutugma sa kasabihang, “siya na nga ang nagkamali, ay siya pa ang galit”, na sa madaling salita ay mayabang.

Ang buhay natin sa mundo ay may hangganan, at sa loob ng panahong ito, mahirap ipunin ang mga pagkakamali. Maganda sanang mangyari na bago tayo mamaalam ng tuluyan ay wala na tayong inaalala pang mga pagkakamali na dapat ay inihingi ng kapatawaran sa ating naperhuwisyo. Kung hindi natin aminin agad ang ating mga pagkakamali, baka ang mga ito ay makalimutan natin  habang umuusad ang panahon, subalit ang hindi makakalimot ay ang mga nagdusang biktima. Kung umabot sa ganito, ang kamatayan natin ay hindi mapayapa dahil hindi patatahimikin ng mga kuwentong patuloy pa ring pag-uusapan….mga kuwentong hindi natuldukan.