Showing posts with label word. Show all posts

Ang Mga Karahasan, Kalamidad

At ang Kapangahasan ng Tao

Ni Apolinario Villalobos

Dahil sa paghihirap at kamatayang dulot sa sangkatauhan at mundo sa kabuuhan, ang mga karahasan at kalamidad ay itinuturing na mga parusa ng Manlilikha sa tao. Kung tutuusin, tama rin dahil kung hindi umabuso ang tao sa paggamit ng biyayang bigay ng kalikasan at hindi naging mapag-imbot ay naiwasan sanang masira ang kapaligiran at ang mga tao ay hindi nagpapatayan.

Sa isang banda naman, kung hihintayin lang ang itinakdang gulang kung kaylan mamatay ang mga tao… ibig sabihin ay walang sakit, walang epidemya, walang disgrasya, walang giyera, at iba pang sanhi ng maagang kamatayan, malamang ay wala na halos natirang lupang titirhan sa panahong ito dahil sa dami ng mga tao. Ganoon din ang mangyayari kung naging halos paraiso ang mundo dahil walang gubat na nakakalbo, walang mga hayop na magpapatayan, malinis ang karagatan, malinis ang hangin….siguradong aapaw na rin ang mga hayop sa kagubatan at gagala na sa mga bahaging tinitirhan ng mga tao.

Hindi sa hinihingi kong magkaroon palagi ng karahasan at kalamidad upang makontrol ang pagdami ng mga tao sa mundo. Subali’t kung ating papansinin, malaki din ang naitutulong ng siyensiya sa pagpahaba ng buhay ng tao dahil sa mga naiimbentong makabagong gamot at paraan sa pag-opera ng katawan, at pagpapaigsi naman dahil sa mga makabagong gamit pandigma. Ibig sabihin, kung may likas na pangkontrol sa buhay ng tao tulad ng mga kalamidad, nasasabayan ito ngayon ng mga kayang gawin ng tao sa pamamagitan ng kanyang karunungan.

Dahil sa mga nabanggit, kung may mga mangyayari man sa ating buhay, huwag nating isisi lahat sa Diyos, dahil ang tao ngayon ay “kumikilos at nag-iisip” na rin na parang Diyos kaya pati ang “pagbuo” (cloning) ng isa pang tao gamit lang ang kapirasong bahagi ng isang katawan ay kaya na rin niyang gawin. Ang ibang hindi magandang pangyayari sa mundo ay dapat  ding isisi sa taong may sakim na pagnanasang malampasan pa ang Manlilikha!

Ang Wikang Pilipino na Nagiging Hybrid na

Ni Apolinario Villalobos

Darating ang panahon na ang pagiging dalisay ng wikang Pilipino ay malulusaw, hindi na ito magiging “pure” Pilipino language. Magiging isang wikang “hybrid” na ito. Marami na ang nagtuturing o nagko-consider na corny pakinggan ang purong Pilipino na batay sa balarila o grammar. Sa pagsusulat ay hindi pa ito masyadong pinapansin dahil hindi naririnig, subalit kapag ginamit na sa pakikipag-usap, ang gumagamit ng mga talagang salitang Pilipino ay tinatawag na corny. Iba kasi ang dating ng binabasa sa naririnig. Para sa iba masakit sa tenga ang epek ng purong Pilipino kaya mas gusto pa nilang may halong English na “converted” upang maging tunog Pilipino.

Kahit ang ginamit sa titulo na “wika” ay corny sigurado ang dating sa iba na mas gugustuhin pang marinig o mabasa ang “salita”. Kaya sa tanong halimbawa na “ano ang language ng Finland”, ang mangyayari ay, “ano ang salita sa Finland” sa halip na “ano ang wika sa Finland”. Pati ang salitang “dialect” ay walang talagang katumbas sa Pilipino kaya ang ginagamit ay “salita”. Kaya sa magtatanong halimbawa kung “what is the dialect of those in Batanes”, sa Pilipino it ay magiging, “ano ang salita ng mga taga-Batanes”. Pero, dapat alalahanin na ang ibig sabihin ng salita ay “word”.

Tanggapin ang katotohanang dahil sa hindi nagagamit o naririnig palagi ang maraming salitang Pilipino, ang turing sa mga ito ay “malalalim” na. Halibawa ang salitang “nilinang” o “kalinangan” o “linang”  na may kinalaman sa “culture”, “cultured” o “developed” o “development”. Halos nakalimutan na ang mga nabanggit na salitang Pilipino ngayon, dahil mas ginagamit ang salitang “dinibelop”, “nadebelop” o “na-developed” o “ini-developed”,  ang matindi ay “na-culture”, at ang “culture” ay “kultura”.

Para sa akin, hindi masama ang ganitong nangyayari. Ang mga pagbabago sa isang bagay ay tanda ng isang kaunlaran. Hindi nagiging kolonyal ang takbo ng kaisipan ng isang Pilipino kung sa kanyang araw-araw na pananalita ay gumagamit siya ng ibang salitang banyaga na naiintindihan naman ng ibang Pilipino. Ganito ang nangyari sa Pilipinas noong kapanahunan ng Kastila, kaya nagkaroon ng dialect na Chavacano sa Zamboanga at Cavite na may mga salitang Kastila na hindi conjugated. At dahil palasak ang paggamit ng Kastila noon, kinilala ang mga Pilipino bilang isa sa mga lahi sa mundong gumagamit nito. At ngayon, dahil Ingles naman ang umiiral, marami na ring salitang Ingles na kino-convert upang magamit sa wikang Pilipino. Ito ang dahilan kung bakit sa buong mundo, kinikilala ang Pilipinas ngayon na isang bansang mahusay gumamit ng wikang Ingles.

Sa blogging, upang “maunawaan” ng mga mambabasa ang sinusulat, hanggang maaari ay mag-convert na lang ng ibang salitang Ingles upang maging Pilipino, at hindi lumabas na corny dahil sa malalalim na mga salitang madalas na lang gamitin sa mga tula. Dapat pagbigyan ang mga mambabasa dahil sila ang makikinabang sa mga blogs, at instrument lamang ang mga manunulat. I hope my message will be apresyited. Thanks din to you all sa pagbasa nito….