Walang Pambili ng Gamot Pero Namumutiktik sa mga Herbal Medicine ang Paligid ng Bahay
Posted on Tuesday, 31 May 2016
Walang Pambili ng
Gamot Pero Namumutiktik
sa mga Herbal
Medicine ang Paligid ng Bahay
ni Apolinario Villalobos
May isa akong kaibigan na namatayan ng mga
miyembro ng pamilya dahil sa iba’t ibang uri ng sakit, kasama na ang kanser.
Mahirap lang daw kasi sila kaya hirap sa pagbili ng gamot at walang pambayad sa
doktor. Nasa bandang Montalban (Rizal) sila at bulubundukin ang tinitirhan kaya
presko. Ang hindi ko maintindihan ay kung bakit hindi man lang niya nalamang
ang mga tanim sa paligid nila ay pwedeng pang-iwas sa mga sakit basta
tuluy-tuloy lang ang pag-inom ng pinaglagaan at pagkain ng kanilang prutas. At,
imposible ding hindi niya alam na ang ibang mga dahon at damong panggamot na
tinitinda sa Quiapo ay galing sa Montalban.
Noong pasyalan ko siya ay panahon ng
tagbunga ng mangga. Subalit dahil Indian mango ang uri, ay hindi nila
pinapansin kaya ang mga nahinog sa puno ay nagkakalaglagan na lang. Ganoon din
ang guyabano sa likod ng bahay nila na ang mga nalaglag na mga hinog na bunga
ay nilalangaw lang. Sa tabi ng kanilang poso ay napakakapal rin ang tubo ng
luyang dilaw at tanglad. Sa gilid ng maliit na kanal na dinadaluyan ng tubig
galing sa poso ay makapal rin ang mga kumpol ng “lupo”, “takip-kuhol”, at
ulasiman. Ang “makabuhay” namang pumupulupot sa puno ng langka ay kumapal na
rin ang mga ugat na nakabitin. May alogbate sila pero ang turing nila ay
pangdekorasyong halaman.
Ang mangga daw ay itinanim nang ipinanganak
siya. Ang langka at guyabano ay basta na
lang itinanim ng kanyang tatay. Ang tanglad daw ay itinanim para may magamit
sila kung mag-litson ng manok, at ang luyang dilaw ay basta na lang din daw
itinanim ng kanyang tiyahin. Ang “makabuhay” naman daw ay itinanim upang
magamit na “panglatigo” sa kanila tuwing Biyernes Santo.
Namatay daw ang nanay nila dahil tinubuan
ng bukol sa bahay-bata nito. Ang nakababata naman niyang kapatid na babae ay
tinubuan din ng bukol sa suso hanggang sa ito ay pumutok at na-impeksiyon na
ikinamatay niya. Ang tatay naman niya ay namatay dahil sa alta-presyon. Ngayon,
ang bunso nila ay hirap sa pag-ihi at pagdumi kaya lumubo na ang tiyan. Ang
kaibigan ko naman ay may diabetes.
Noong madalas akong mamasyal sa kanila na
halos apat na beses sa loob ng isang buwan, napansin kong ang ulam nila, kung
hindi sinampalukang manok ay ginisang sardinas sa itlog at miswa, di kaya ay
pata ng baboy na inadobo. Ni minsan man lang sa aking pamamasyal ay wala akong
nakitang gulay na niluto nila. Ilang beses na akong nagpayo sa kanila tungkol
sa mga biyaya ng mga halaman na pwedeng pang-iwas sa mga sakit, na nasa paligid
lang nila at panay naman ang kanilang pagsang-ayon…yon pala ay hanggang doon
lang, hindi nila ginagawa. Noong huli ko siyang pasyalan ay naghihintay ang
kaibigan ko sa perang ipapadala ng kanyang anak na domestic helper sa Hongkong,
upang pambili ng gamot niya sa botika sa bayan.
Discussion