Bakit May “Savings” Kung Maraming

Pangangailangan ang Mga Ahensiya?

Ni Apolinario Villalobos

Sa isang Senate hearing, inamin ng mga taga-Commission on Audit (COA)  na marami silang kakulangan, hindi lang ng tao kundi pati na rin ng mga makabagong kagamitan upang mapabilis ang kanilang operasyon, kaya hindi sila nakakasambot sa mga kinakailangang gawin. Kalimitang naririnig ang ganitong klaseng paliwanag kung panahon ng budget hearing, kung saan ay pinaglalaban ng mga ahensiya ang mga pangangailangan nila upang maisama sa budget na dapat maaprubahan.

Hindi lang COA ang may ganitong problema, kundi halos lahat ng ahensiya. May mga istasyon ng pulis na napuputulan ng kuryente at tubig dahil sa kawalan ng pambayad, at mapapansin na karamihan sa mga istasyon ay masasabing halos niremedyuhan lamang upang maipatayo nang makapagserbisyo agad sila sa nasasakupan. May mga fire stations na kawawa ang hitsura lalo na ang mga nasa probinsiya, karamihan din sa mga fire trucks nila ay di na mapatakbo ng maayos. Karamihan sa mga barangay health centers nakikisilong sa mga barangay halls dahil walang matatawag na sariling klinika. May mga paaralan sa mga liblib na barangay na gigiray-giray na, butas-butas pa ang bubong at dingding. May mga trial courts din na nakikisilong lang din sa mga munisipyo at city hall, ang mga abogado at huwes, maliliit ang sweldo.

Nagkaalaman na maraming kakulangan ang hanay ng mga huwes, mga abogado, mga auditor, mga health workers, mga guro, at iba pa. Subali’t ang nakapagtataka ay bukambibig sa Kongreso, Senado at Malakanyang ang “savings” o ang “natipid”. Lalong nagkalabuan nang may nagsabi na ang malaking bahagi daw ng mga “natipid” na budget ay napunta lang sa mga bulsa ng mga tiwaling mambabatas at mga opisyal ng gobyerno. At ang matindi ay pinipilit daw ng mga ahensiyang magkaroon ng savings kahit sa kalagitnaan pa lang ng taon upang masiguro na mayroon silang matatanggap ng mga bonus, lalo na ng Christmas bonus, sa pagsara ng tinatawag na budget period o katapusan ng taon. Paanong matatawag na savings ang ganoon kung may natitirang kalahating taon pa na dapat lapatan ng gastos? May mga kwento nga na nagpapayabangan ang mga empleyado ng iba’t ibang ahensiya ng gobyerno sa laki ng tinanggap nilang Christmas bonus at kung anu-ano pang inimbintong bonus na pinalabas na “employee benefits”. Yong ibang ahensiya, ang mga nakaupo sa matataas na puwesto ay mayroon pa palang pang-grocery!

Ang wala sa ayos na “pagtitipid” ng mga ahensiya ay nagdudulot ng pagkapilay ng kaniklang operasyon na may masamang epekto sa taong bayan. May mga ahensiya na dahil sa kakulangan ng mga tauhan ay natatambakan ng backlogs sa over-the-counter service at paperworks. May mga barangay na ang pangangailangan ng mga tao ay hindi naaatupag dahil kulang ng health workers o midwife man lang. In fairness sa ibang ahensiya, isa sa pagpapakita nila ng pagpursigi upang makatugon sa pangangailangan ng taong bayan ay ang tuluy-tuloy na pagtrabaho ng mga tauhan nila kahit na lunch break. Pero hindi naman lahat ng ahensiya ay gumagawa nito.

Ang kanser ng pagkagahaman ay talagang kalat na sa buong sistema ng gobyerno. Kung ilang dekada itong napabayaan kaya lumala. Ang masama nito, hindi yata lahat ay naaambunan ng “grasya”, dahil maraming empleyado ng gobyerno na ang sweldo ay  maliit pa rin. At dahil ang gamit ng “savings” ay para sa bonus lamang, ang mga sweldo na dapat taasan ay hindi natitinag, subali’t ang mga opisyal nila ay bundat sa ibang benepisyo. Samantala,  ang mga nasa ibaba naman ay hanggang asa na lamang na nakanganga!